Auteur: Birgit aan de Stegge.
Pregabaline (merknaam Lyrica) en gabapentine (merknaam Neurontin) zijn geneesmiddelen die aanvankelijk geregistreerd zijn voor de behandeling van epilepsie, echter in de afgelopen jaren worden ze toenemend gebruikt voor de behandeling van neuropathische pijn. Off-label worden ze ook voorgeschreven voor andere pijnklachten, zoals rugpijn en migraine. In de VS behoren ze inmiddels tot de meest voorgeschreven pijnstillers. Wellicht komt dit voort vanuit de wens om gebruik van opioïde pijnstillers te voorkomen, vanwege bijbehorende risico’s. Toch is ook het gebruik van pregabaline of gabapentine niet ongevaarlijk.
De auteurs van dit artikel hebben de resultaten geanalyseerd van systematische reviews naar pregabaline en gabapentine, die zijn gepubliceerd tussen 2008 en 2019 (Mathieson e.a. 2020). Ze hebben hierbij o.a. gekeken naar zowel effect als bijwerkingen van beide middelen.
Werking
Pregabaline en gabapentine behoren beiden tot de groep gabapentinoïden. Deze middelen hebben een remmende invloed op de afgifte van glutamaat, noradrenaline en substance P, hetgeen het anticonvulsieve, analgetische en anxiolytische effect zou kunnen verklaren.
Effect
Voor gabapentoïden is er een matige evidentie gevonden wat betreft effect bij post-herpetische neuralgie of diabetische neuropathie. Bij vier op de tien mensen, die gedurende meer dan acht weken 600 mg/dag pregabaline of meer dan 1200 mg/dag gabapentine gebruikten, was er een afname in pijn van minimaal 50%.
Bij fibromyalgie had slechts een op de tien mensen bij het gebruik van 300-600 mg pregabaline gedurende 12-26 weken een afname van 30-50% in pijn. Wat betreft gabapentine kon voor deze groep geen uitspraak worden gedaan, gezien het kleine aantal studies, met bovendien een lage methodologische kwaliteit.
Gabapentinoïden hadden geen effect bij mensen met lage rugklachten, ischias, spinale stenose of migraine. Er was onvoldoende bewijs voor een effect van pregabaline voor acute pijn of andere neuropathische pijnen (bijvoorbeeld bij mensen met HIV of een maligniteit).
In een systematische review waarbij het effect van gabapentinoïden werd vergeleken met tricyclische antidepressiva (TCA) bij de behandeling van neuropathische pijn hadden TCA een lagere number needed to treat (NNT) (3.6) dan pregabaline (7.7) en gabapentine (6.3)
Bijwerkingen
Hoewel er dus sprake is van matige evidentie voor effect bij de behandeling van neuropathische pijn, hebben twee op de drie mensen die gabapentinoïden gebruikten voor deze indicatie last van bijwerkingen, zoals duizeligheid, slaperigheid en loopstoornissen. Ernstige bijwerkingen werden niet beschreven in de reviews, toch komen deze wel voor. Hierbij gaat het dan vooral om opzettelijk innemen van te hoge doseringen gabapentinoïden, soms in combinatie met opioïden of benzodiazepines, hetgeen fataal kan aflopen. Misbruik kwam vaker voor bij mensen die ook opioïde pijnmedicatie gebruiken. De combinatie van beide middelen draagt namelijk bij aan ervaren euforie (Evoy e.a., 2017) .
Conclusie
Gezien het beperkte effect, een groot risico op bijwerkingen, en ter voorkoming van misbruik is voorzichtigheid geboden bij het voorschrijven van deze middelen. Ook bij de behandeling van neuropathische pijn, wordt het aangeraden eerder een TCA te overwegen, gezien de lagere NNT. Voor de behandeling van niet-neuropathische pijn wordt het gebruik van gabapentinoïden afgeraden.
Auteurs adviseren daarnaast om, voordat gabapentoïden worden voorgeschreven, mogelijke suïcidaliteit en/of misbruik van medicatie in het verleden uit te vragen. Na een proefperiode van zes tot acht weken dient de balans te worden opgemaakt, waarbij ook aandacht dient te zijn voor het gebruik van co-medicatie, zoals opioïde pijnmedicatie. Bij geen effect en/of hinderlijke bijwerkingen dient het middel afgebouwd en gestopt te worden. Daarbij dient men alert te zijn dat abrupt stoppen van gabapentoïden kan leiden tot agitatie, dysforie en vermoeidheid.
Mathieson S, Chung-Wei CH, Underwood M. Pregabalin and gabapentin for pain. BMJ 2020;369:m1315
Auteur: Marloes Weijl. Voor een persoon met pijn door chronische migraine en een overgevoelig zenuwstelsel was het lezen van het boek ‘Verklein je pijn’ een heuse eye-opener, maar ook een feest der herkenning. Bij een feest der herkenning voel je je gesteund en gesterkt: “ik ben niet alleen”, maar dit helpt je natuurlijk niet van…
Auteur: N. Elstiņš-Tromp. Chronische pijnklachten kunnen één van de uitingen zijn van somatisch onvoldoende verklaarde lichamelijke klachten (SOLK). Een aanwijzing voor de werkhypothese SOLK is o.a. als blijkt dat somatische pijnbehandelingen onvoldoende werken. Uit diverse onderzoeken in de Verenigde Staten blijkt dat patiënten met een donkere huidskleur systematisch minder pijnbestrijding ontvangen dan patiënten met een…
