Auteur: Marieke Goossens.
Fibromyalgie kenmerkt zich door chronische gegeneraliseerde pijn. Bijkomende klachten zijn vermoeidheid, slaapproblemen, stijfheid en verminderde concentratie. Fibromyalgie kan behandeld worden door verschillende therapiëen als fysiotherapie, cognitieve gedragstherapie, farmacotherapie of een combinatie hiervan. Over de rol van vitamine D suppletie bij fibromyalgie zijn tegenstrijdige resultaten gevonden, waarbij de studies tot dusver ook van wisselende kwaliteit waren. Er is nog geen overtuigend bewijs gevonden voor een samenhang tussen vitamine D tekort en fibromyalgie. Voor het monitoren van de vitamine D-status blijkt calcidiol (25-hydroxyvitamine D3) het meest geschikt. Bekend is dat naast verminderde blootstelling aan zonlicht ook een donkere huidskleur en een lage calciuminname predisponeren voor een verlaagd calcidiolgehalte.
Voor het eerst is nu een randomized controlled trial (RCT) gedaan naar het effect van vitamine D bij fibromyalgie. Het doel van deze studie was om de rol van vitamine D bij fibromyalgiepatiënten te onderzoeken en te kijken of het normaliseren van het calcidiolgehalte, bij patiënten met aanvankelijk een laag gehalte, de symptomen kan verminderen. Auteurs beschrijven geen hypothese waarom vitamine D tekort zou samenhangen met meer pijn.
Dertig personen waarbij de diagnose fibromyalgie en een laag calcidiolgehalte (onder de 80 nmol/l) was vastgesteld, deden mee aan het onderzoek. Zij werden at random toegewezen aan de onderzoeksgroep of de controlegroep. Afhankelijk van het calcidiolgehalte kreeg de onderzoeksgroep een bepaalde dosering vitamine D. De controlegroep kreeg een placebo. De groep werd 25 weken gevolgd. In week 5 en week 13 werd het calcidiolgehalte opnieuw gemeten en werd de dosis vitamine D in de onderzoeksgroep eventueel aangepast. In week 25 werd gestopt met het geven van vitamine D l of placebo. In week 49 volgde een follow-up. Primaire uitkomstmaat was de mate van pijn in de afgelopen zeven dagen, gemeten op een visueel analoge schaal.
Wanneer gekeken wordt naar het calcidiolgehalte, verschilden de groepen bij aanvang niet van elkaar. Hoewel er in beide groepen een stijging van het calcidiolgehalte te zien was in de eerste weken, was er toch een statistisch significant verschil ten gunste van de onderzoeksgroep. Bij de follow-up bleek in beide groepen het calcidiolgehalte weer bijna gelijk te zijn.Bij aanvang was er geen verschil tussen de groepen, wat betreft de mate van pijn die zij ervoeren. Bij de onderzoeksgroep werd een afname in de ervaren pijn gezien, terwijl de controlegroep gelijk bleef. Er is hierbij een significant behandeleffect gevonden. Dit effect was weer verdwenen bij de follow-up, toen er gestopt was met toedienen van vitamine D l en het calciodolgehalte weer afnam.
Een kanttekening bij dit onderzoek is dat bij de gehele onderzoekspopulatie het calciodolgehalte steeg, wat waarschijnlijk te maken heeft met de tijdsperiode waarin het onderzoek plaatsvond. Er werdt gestart in de winter en de volgende metingen waren in de lente en zomer. In de zomer neemt het calciodolgehalte altijd toe vanwege de toename van zonlicht.
De afgelopen jaren is er veel onderzoek gedaan naar en discussie over vitamine D suppletie bij tal van aandoeningen. In een overzichtsartikel bleek dat er voor géén van de aandoeningen een overtuigende verbetering was op primaire uitkomstmaten (de Vries, 2014). Het huidige onderzoek is verricht in een kleine onderzoekspopulatie. Verder onderzoek is dus nodig om de hypothese dat vitamine D suppletie tot vermindering van pijnleidt bij fibromyalgie te testen.
Wepner F, Scheuer R, Schuetz-Wieser B, Macharcek P, Pieler-Bruha E, Cross HS et al. Effects of vitamin D on patients with fibromyalgia syndrome: A randomized placebo-controlled trial. Pain 155 (feb 2014), 261-268.
