Auteur: Marieke Goossens.

Stemproblemen, zoals heesheid, komen bij 5-7% van alle kinderen voor. De grootste groep van kinderen met stemproblemen, ruim 75%, heeft klachten die somatisch onvoldoende verklaard kunnen worden (zogenaamde ‘nonorganic voice disorder’, NVD). Meestal worden deze klachten behandeld door een logopedist met therapie gericht op het verbeteren van de stem en spraak. Hierbij wordt vooral naar de symptomen gekeken en worden etiologische factoren en de context van NVD buiten beschouwing gelaten, waardoor het effect in sommige gevallen gering is.

Kollbrunner en Seifert hebben de ‘Bernese Brief Dynamic Intervention’ (BBDI) ontwikkeld voor kinderen met NVD, een kortdurende behandeling ontwikkeld vanuit een psychodynamisch kader. Het doel van de BBDI is om het effect van de stemtherapie te vergroten door deze te combineren met kortdurende speltherapie met het kind en dynamische ouderbegeleiding voor de ouders. Het ontstaan van stemproblemen wordt bekeken vanuit  drie generaties (grootouders, ouders en kind). Het idee hierbij is dat ouders vanuit hun eigen opvoeding een bepaalde opvoedingsstijl hebben ontwikkeld. Deze opvoedingsstijl heeft in de opvoeding van hun eigen kind mogelijk gevolgen voor de hechting. De auteurs noemen enkele voorbeelden, zoals ouders die zelf uit een heel gesloten gezin komen. Zij  kunnen de neiging hebben om conflicten met hun eigen kind te vermijden. Of ouders hebben door hun eigen geschiedenis sterke ideeën en verwachtingen naar hun kind. Als het kind hier niet aan voldoet zou een ouder teleurgesteld of gekwetst kunnen zijn. Het kind op zijn beurt raakt in een loyaliteitsconflict waarbij het enerzijds trouw aan zichzelf wil blijven en anderzijds aan de verwachtingen van zijn ouders wil voldoen. De NVDs worden gezien als een van de vele mogelijke lichamelijke klachten die onbewust kunnen ontstaan wanneer er een oplossing voor dit loyaliteitsconflict wordt gezocht.

In een eerste studie wordt het effect onderzocht van de de BBDI door de verandering bij drie groepen kinderen met NVD te vergelijken. Er waren twee meetmomenten; bij de start van de behandeling en een follow-up meting na een jaar. De eerste groep (N=24) kreeg alleen één tot twee gesprekken ouderbegeleiding. De tweede groep (N=20) kreeg de BBDI met drie tot vijf sessies speltherapie met het kind en twee tot vier sessies met ouders. De derde groep (N=22) kreeg de gebruikelijke traditionele stemtherapie. Bij alle drie de groepen gaven de ouders aan een significante verbetering van de NVD van hun kinderen te bemerken. Daarnaast werden er in iedere groep verschillende verbeteringen gevonden, maar deze waren niet statistisch significant. Er zijn vooralsnog dus geen aanwijzingen dat de BBDI beter werkt dan gebruikelijke stemtherapie. Toch zou volgens de auteurs de specifieke kracht van de BBDI liggen in de dialoog die aangemoedigd wordt tussen ouders onderling en ouders en kind. Zij pleiten dan ook, ondanks het ontbreken van sterk bewijs voor betere werkzaamheid, voor een combinatie van traditionele stemtherapie en BBDI.

Ondanks de beperkingen van deze studie, is de insteek van de onderzoekers interssant. Een meer systemische kijk op SOLK, zoals NVD, kan een aanvulling op het bestaande behandelaanbod zijn. Verder onderzoek is nodig om aan te kunnen tonen of de BBDI inderdaad een effectieve aanvulling is in de behandeling bij stemproblemen.

Kollbrunner J,Seifert E. Functional hoarsness in children: short-term play therapy with family dynamic counseling as therapy of choice. Journal of Voice 27 (2013) 579-588